حسابداری مالی چیست؟
به پروسه آماده سازی اسناد و بیانیه های مالی که شرکت ها از آن برای نشان دادن توان و عملکرد مالی خود به جامعه بیرون شرکت نظیر سرمایه گذاران، تامین کنندگان و مشتریان استفاده می کند، حسابداری مالی می گویند.
این یکی از مهمترین تفاوت های مهم این حوزه با حسابداری مدیریتی این است که در آن، پروسه جمع آوری گزارشات جزئی و دقیق و همچنین پیش بینی برای آینده شرکت اتفاق می افتد.
اسناد مالی شرکت
بیشتر کمپانی های بزرگ، اسناد مالی خود را در بازه های زمانی فصلی (سه ماهه) و سالانه جمع آوری می کنند. سپس این اطلاعات در دسترس سهام داران و همچنین سرمایه گذاران عمومی قرار می گیرد.
انواع اسناد مالی
در دنیای تجارت و کسب و کار از چهار نوع پایه اسناد مالی استفاده می شود و شرکت ها به کمک این احکام می توانند عملکرد مالی خود را نشان دهند:
سند درآمد
برخی به آن سند سود و ضرر نیز می گویند. یک مدت زمانی خاص را پوشش می دهد ( به عنوان مثال بازه های سه ماهه یا یک ساله). در اسناد درآمدی، میزان هزینه ها از ورودی مالی کم می شود و در نتیجه میزان خالص درآمد مشخص خواهد شد.
طبق مجموعه قوانین عمومی و پذیرفته شده حسابداری (یا همان GAAP)، درآمد همیشه در بازه زمانی فروش محصول و خدمات مشخص می شود و گاهی اوقات ممکن است این زمان با موعد دریافت هزینه نقدی محصول و سرویس ها فاصله داشته باشد.
ترازنامه ( Balance Sheet)
ترازنامه، نشان دهنده دارایی ها و همچنین بدهی ها در انتهای بازه زمانی حسابداری است. به عبارت دیگر ترازنامه یک استعلام کوتاه و سریع در زمانی خاص است. در ترازنامه ها، دارایی شرکت برابر است با میزان بدهی ها به علاوه حقوق صاحبان سهام
حقوق صاحبان سهام در واقع میزان پولی است که از طریق فعالیت های مختلف شرکت و همچنین سرمایه گذاری دوباره سهامداران به دست می آید ( درآمد های حفظ شده ای که بین سهامداران شرکت مورد نظر پخش نمی شود).
سند و صورتحساب پول جاری
نشان دهنده پول در گردش واقعی به داخل و خارج از شرکت در بازه زمانی خاصی است. در مقابل، میزان درآمد شرکت در داخل اسناد درآمدی، یک عدد غیر نقدی است. سند پول جاری نشان دهنده میزان نقدینگی است که از طریق فعالیت های شرکت، سرمایه گذاری افراد و فعالیت های مالی در جریان است.
صورت سود انباشته (حفظ شده)
یک بازه زمانی خاص را تحت پوشش قرار می دهد و نشان دهنده یک آمار خاص و منحصر به فرد است: هزینه های مجزای مربوط به پرداختی به سهام داران و هزینه هایی که توسط شرکت نگه داشته می شود. در اختیار داشتن یادداشت هایی برای اسناد مالی شرکت می تواند اطلاعات بیشتری را در حوزه حسابداری و مالی در اختیار افراد قرار دهد.
استانداردهای حسابداری مالی
اسناد و اطلاعیه های مالی باید حتما با استانداردهای حسابداری و همچنین بندهای حقوقی مطابقت داشته باشند و از آن ها پیروی کنند. به عنوان مثال در ایالات متحده آمریکا، هیئت استانداردهای حسابداری مالی (FASB) قوانین و بندهای مربوط به حسابداری مالی و گزارشی را که به GAAP معروف هستند تنظیم می کند. شرکت های تجاری عمومی نیز باید قوانین و مقررات مربوط به حوزه امنیتی و کمیسیون تبادلات را رعایت کنند.
هیئت استانداردهای حسابداری بین المللی (IASB) در تنظیم استانداردهای گزارش مالی جهانی فعالیت دارد. قوانین و استانداردهای FASB و IASB در برخی زمینه ها با هم تفاوت دارند. با این حال اخیرا تلاش های زیادی جهت همگام سازی این قواعد و استانداردها صورت گرفته است و در صورت به ثمر نشستن نتیجه دلخواه، این استانداردها به صورت یکپارچه و جهانی دنبال خواهند شد.
گزارش حسابداری مالی
به کمک اسناد و بیانیه های مالی جمع آوری شده برای هر شرکت، پروسه گزارش حسابداری مالی انجام می شود. اسناد مالی می توانند اطلاعات و دیتای خود را در پنج دسته بندی جداگانه منتشر کنند: درآمد، هزینه ها، دارایی ها، بدهی ها و عدالت حقوقی. میزان درآمد و هزینه ها از جمله اطلاعاتی هستند که در اسناد و بیانیه های درآمدی ذکر می شوند.
انجام حسابداری مالی می تواند منجر به تعیین هرچه دقیقتر میزان درآمد شبکه و ذکر این عدد در انتهای سند درآمدی شود. دارایی ها، بدهی و حساب های حقوقی نیز در برگه ترازنامه ذکر می شوند. ترازنامه به کمک حسابداری مالی می تواند مالکیت کمپانی و مزایای آن در آینده را به اطلاع افراد برساند.
تفاوت حسابداری مالی با حسابداری مدیریت
بزرگترین تفاوت بین حسابداری مالی و حسابداری مدیریتی این است که در حسابداری مالی، هدف اصلی قرار دادن اطلاعات کافی در اختیار افرادی خارج از شرکت است، در حالی که در حسابداری مدیریتی، هدف از جمع آوری اطلاعات، کمک به مدیران داخلی شرکت جهت تصمیم گیری هرچه بهتر برای آینده کمپانی است.
از آنجایی که در حوزه حسابداری قوانین متعددی وجود دارند که نمی توان از آن ها در حوزه مدیریت عملکردی کسب و کارها استفاده کرد، قوانین حسابداری و پروسه های متفاوتی توسط مدیران شرکت ها جهت ارزیابی و آنالیز داخلی کسب و کار مورد استفاده قرار می گیرند.
مقایسه حسابداری مالی با دیگر حوزه های حسابداری
حسابداری مالی یا همان Financial accounting تنها یک بخش از حوزه بزرگ حسابداری کسب و کارها را تشکیل می دهد. بخش دیگری از حسابداری با نام حسابداری مدیریتی نیز وجود دارد که در آن هدف از انجام پروسه های مختلف و جمع آوری دیتا، تصمیم گیری بهتر مدیران برای سیاست های شرکت و آینده آن است.
انواع حسابداری مالی
دو نوع اصلی (یا دو روش) از حسابداری مالی عبارتند از نقدی و تعهدی. با این که این دو حوزه کاملا جدا از هم هستند، اما طبق یک چارچوب مفهومی ثابت حسابداری دوگانه پیگیری می شوند. در این دو روش حسابداران به جمع آوری، آنالیز و گزارش دیتای مربوط به معاملات در انتهای بازه های زمانی مشخص ، به عنوان مثال یک ماه، سه ماهه و یا یک ساله، می پردازند.
حسابداری نقدی
در صورتی که صاحب یک کسب و کار اختصاصی هستید، انجام حسابداری نقدی می تواند به شما در تمرکز بر روی معاملات بیزینسی مبتنی بر پول نقد کمک شایانی کند. دیگر رویداد های مالی و اقتصادی ( آن هایی که مبتنی بر پول نقد و پرداخت سریع نیستند) اهمیتی ندارند چرا که در اسناد و بیانیه های مالی ذکر نمی شوند.
در روش حسابداری نقدی، یک حسابدار رسمی در شرکت همیشه به بررسی و ثبت اطلاعات و تغییرات حساب نقدیندگی می پردازد و بسته به نوع معامله، اطلاعات را در دسته بندی های مختلف قرار می دهد. به عنوان مثال حسابدار برای ثبت حواله های مشتریان از اکانت نقدی و اعتباری شرکت استفاده می کند.
هیچگاه حسابداری بدهی های نقدی را با بدهی های بانکی اشتباه نکنید. مورد اول به معنای یک رشد در میزان پول کمپانی بوده در حالی که مورد دوم مربوط به بودجه های موجود در اکانت مشتریان شرکت است.
حسابداری تعهدی
در این حوزه از حسابداری مالی، شرکت ها تمامی دیتای معاملاتی را، بدون توجه به در جریان بودن یا نبودن آن ها ثبت و ضبط می کند. به عبارتی دیگر، حسابداری نقدی زیر مجموعه ای از حسابداری تعهدی شرکت ها به شمار می رود. در نتیجه نتایج و گزارش های مربوط به این حوزه گسترده بوده و مربوط به تمامی فعالیت های کمپانی می شوند.
در دیکشنری های حسابداری، معنای عبارت accuring، این است که یک مورد خاص را بر روی هم انباشته یا جمع کنید و بدون توجه به انجام شدن پرداخت حقیقی، همه را به صورت حقوقی و کامل گزارش نمایید. دو عبارت حساب های پرداختی و حساب های دریافتی به خوبی می توانند مفهوم حسابداری تعهدی را نشان دهند. حساب های پرداختی مربوط به هزینه هایی است که یک شرکت باید به تامین کنندگان خود در زمان های مشخص در آینده پرداخت کند.
اهمیت حسابداری مالی
حسابداری مالی یکی از بخش های حائز اهمیت در شرکت های مختلف با ابعاد کوچک و بزرگ است، چرا که در زمینه های زیر می تواند به مدیران کمک شایانی کند:
انتقال اطلاعات به خارج از شرکت
از اطلاعاتی که در حسابداری مالی جمع آوری و گزارش می شوند جهت نشان دادن میزان سلامت و قدرت شرکت به گروه ها و افراد خارج از کمپانی استفاده می شود. از جمله این افراد می توان به تامین کنندگان، بانک ها و همچنین شرکت های سرمایه گذار اشاره کرد. این گروه ها در واقع جزئی از کمپانی نیستند بلکه به اطلاعات مذکور جهت آنالیز پروسه همکاری و تعیین انتظارات خود نیاز دارند.
انتقال و جابجایی اطلاعات در داخل شرکت
تیم مالی شرکت ها و آن دسته از کارکنانی که به فعالیت های وابسته به بورس و سهام علاقه مند هستند می توانند از اطلاعات و گزارشات ارائه شده توسط حسابداری مالی نهایت بهره را ببرند.
انجام مقایسه به کمک آنالیز و بررسی
از آنجایی که در حسابداری مالی از قواعد و استانداردهای تایید شده و یکپارچه حسابداری استفاده می شود، امکان انجام مقایسه بین شرکت های مختلف و با متدهای استاندارد آنالیزی فراهم خواهد بود.
نحوه بهبود مهارت های حسابداری مالی
در ادامه برخی راه ها جهت بهبود مهارت های گزارش دهی مالی ذکر می شوند که به کمک آن ها می توانید پروسه حسابداری مالی شرکت را به خوبی و به شکل بهینه پیگیری کنید:
- اسناد و بیانیه های شرکت های مرتبط و مشابه را بررسی کنید: جهت بررسی و مرور و همچنین پر کردن خلا های احتمالی در گزارش حسابداری مالی، بهتر است نگاهی به اسناد و بیانیه های شرکت های مشابه خود در حوزه مد نظر داشته باشید. این یکی از بهترین راه ها جهت پیشرفت و همچنین کاهش ریسک خطا های احتمالی به حساب می آید.
- بر روی فرمت گزارش خود تمرکز داشته باشید: بسیاری از افراد فکر می کنند قالب و فرمت گزارش حسابداری مالی اهمیت زیادی ندارد و در عمل توجهی به آن ندارند. این کاملا اشتباه است چرا که فرمت گزارش ما در زمینه سهولت مطالعه و آنالیز گزارشات فاکتور بسیار کلیدی به حساب می آید. به عنوان مثال اگر اکثر شرکت ها در گزارش خود از جداول تک ستونی استفاده می کنند بهتر است ما نیز همین مسیر را دنبال کنیم و قالبی یک پارچه مطابق با آن ها را ارائه کنیم.
- پانویس ها و منابع را آزمایش کنید: ممکن است از شما خواسته شود در زمینه پانویس های اسناد مالی خود دوباره پروسه را تکرار کرده و آن ها را مرور کنید. حتما در این بخش از واژه شناسی درست استفاده کنید. مطمئن شوید تمامی جزئیات ضروری در قالب درست ذکر شده باشند.